gezegdes

STAP 3c

En dan nu nog het derde soort gezegde. Probeer de volgende zin maar eens te ontleden:

bijv.     Zij vliegen elkaar in de haren

Zou je dat doen, zoals je het tot nu toe geleerd hebt, dan is vliegen het werkwoordelijk gezegde
(en in de haren een bijwoordelijke bepaling).

Maar: zij vliegen helemaal niet, en al helemaal niet in elkaars haren!! Dit is natuurlijk figuurlijk bedoeld. Het is een UITDRUKKING, die betekent: zij maken ruzie met elkaar.

En daarom noemen we dit soort gezegdes werkwoordelijke UITDRUKKINGEN (WWU).

In de voorbeeldzin is het gezegde vliegen in de haren dus een WWU.

PAS OP!

Verwar dit niet met spreekwoorden, want die hebben weliswaar een andere betekenis dan wat er letterlijk staat, maar het spreekwoord zelf is niet figuurlijk bedoeld. Er wordt een bepaalde situatie genoemd, die overduidelijk naar iets heel anders verwijst.

bijv.     Als het kalf verdronken is, dempt men de put.

Bedoeld wordt natuurlijk, dat men pas maatregelen neemt, als het ongeluk gebeurd is (als het te laat is).
Maar dit is een verwijzing naar een andere situatie: het spreekwoord zelf is wél letterlijk zo bedoeld.
En dus is verdronken is een naamwoordelijk gezegde, en dempt een werkwoordelijk gezegde.