bijvoeglijke bepaling

De meest voorkomende zinsdelen hebben we nu behandeld. Maar er is meer…
Een zinsdeel kan altijd maar één functie hebben.
Dus als een zinsdeel onderwerp is, kan het geen lijdend voorwerp meer zijn.
Er zijn echter twee zinsdelen, die we wel zo noemen, maar die dat eigenlijk niet zijn:

De persoonsvorm en de bijvoeglijke bepaling.

Vandaar dat de persoonsvorm ook deel is van het gezegde. De PV is immers zelf geen zinsdeel?

En hoe zit dat dan met de bijvoeglijke bepaling? Die lijkt gelukkig heel veel op het bijvoeglijk naamwoord
(gezien de naam niet zo toevallig natuurlijk).
Net als het bijvoeglijk naamwoord geeft de bijvoeglijke bepaling een kenmerk van een zelfstandig naamwoord aan.

Er zijn echter twee verschillen:
1.      Een bijvoeglijk naamwoord bestaat uit één woord, een bijvoeglijke bepaling uit één woord of meer.
2.      Een bijvoeglijk naamwoord staat vóór het zelfstandig naamwoord, een bijvoeglijke bepaling ervoor of erachter.

Hoe vind je bijvoeglijke bepalingen?

Als je klaar bent met ontleden, zoek je alle zelfstandige naamwoorden in de zin op.
Bij elk zelfstandig naamwoord stel je de vraag: Welk(e)?
Het antwoord op die vraag is de bijvoeglijke bepaling.
Lidwoorden kunnen afzonderlijk nooit een bijvoeglijke bepaling zijn.
Dat geldt ook voor het woord geen, dat eigenlijk een samentrekking is van de woorden niet en een.
Als een bijvoeglijke bepaling uit één woord bestaat, moet dat een bijvoeglijk naamwoord zijn.

bijv.    Zoeken naar een goed boek is soms een moeilijke klus in deze bibliotheek met zijn vele uithoeken.

            De zelfstandige naamwoorden in deze zin staan cursief gedrukt.

            Vraag: Welk zoeken? Antwoord: naar een goed boek Bijvoeglijke bepaling: naar een goed boek.

Welk boek? goed            Welke klus? moeilijke
Welke bibliotheek? deze (maar geen bijvoeglijke bepaling, want het geeft geen eigenschap aan) (geen bn, maar aanw.vnw.)

            Welke bibliotheek? met zijn vele uithoeken

            Welke uithoeken? zijn (maar geen bijvoeglijke bepaling, want het geeft geen eigenschap aan) (geen bn, maar bez.vnw.)

            Welke uithoeken? vele (maar geen bijvoeglijke bepaling, want het geeft geen eigenschap aan) (geen bn, maar telw.)

PAS OP!

Het woord zoeken in deze voorbeeldzin is een zelfstandig naamwoord, hoewel het op een werkwoord lijkt. Als je echter voor een werkwoord een lidwoord kunt zetten, noemen we het een zelfstandig naamwoord.